13. Pakhuis ‘t Spijker

Het opvallende graanpakhuis ’t Spijker stond als enige direct aan het water. Daar waar dit pand ooit stond - in 2005 vanwege bouwvalligheid gesloopt - zijn al jarenlang plannen in ontwikkeling.

Het oorspronkelijk idee was herbouw met bestemming maatschappelijke en/of dienstverlenende activiteiten met een link naar het oude bouwvolume van ‘t Spijkertje. Het bouwvlak is aangekocht om op die plek een horecapaviljoen te bouwen. Op de plek van het oude pakhuis is het trottoir verhoogd waardoor de contouren van het historische pakhuis zichtbaar blijven.

Pakhuis ‘t Spijkertje was in de 17e eeuw als graanopslag van de gemeente Amersfoort gebouwd. Het pakhuis is goed te zien op het schilderij ‘Gezicht op Amersfoort’ uit 1671 van Matthias Withoos. Dit schilderij hangt in Museum Flehite. De naam ‘Spijker’, ook wel ‘kroonspijker’ of ‘spieker’ genaamd, verwijst naar haar opslagfunctie. Na 1850 raakte het geleidelijk in ernstig verval, zodanig dat in 1900 werd besloten om het af te breken, om het vervolgens in een kleinere eenheid direct weer op te bouwen. De gevelsteen, een oesterschelp die met een spijker aan een wand is vastgenageld, werd geschonken aan de Oudheidkundige Vereniging Flehite. Tot het eind van de 19e - begin 20e eeuw dreef de familie Schimmel er een steenkolenbedrijf annex café.

In 1939 werd het pand in opdracht van J.L. van Nieuwenhuizen hersteld en gedeeltelijk vernieuwd voor graanopslag naar ontwerp van de architect M.J. Klijnstra. Het bouwdeel aan de noordelijke zijgevel werd in de jaren zestig afgebroken. In 1970 werd het verkocht aan de gemeente. Rond 1980 werd het opnieuw vervallen pakhuis gerestaureerd. De nieuwe bewoner, Wiro Hopstaken, vestigde er een timmerbedrijf. Later huurde watersportbedrijf ’t Vrouwezand het pakhuis.

In 1998 kwam het in bezit van de firma Krijco, die er een horecagelegenheid wilde vestigen. Deze is er nooit gekomen. Na 7 jaar leegstand en verval werd ‘t Spijker in 2005 definitief afgebroken. Wat rest zijn de contouren in de straat. Vanaf 2018 heeft projectontwikkelaar Schipper Bosch, thans eigenaar van de grond van ‘t Spijker, al meerdere keren plannen voor een nieuw te bouwen ‘Spijker’ gepresenteerd.

Ga op de plek staan waar ooit pakhuis ‘t Spijker stond en stel je voor dat hier een ‘Paviljoen aan de Eem’ gaat komen. Dat zijn nu de plannen. Denk daar eens over na terwijl je de Grote Koppel verder afloopt. Hier staat nog een rijtje (pak)huizen, overgebleven uit de tijd dat er nog industriële havenactiviteiten waren. Pakhuis d’Eersteling is opvallend aanwezig in dit rijtje.