De Amersfoortse Pareltjes in detail...

De naam Heemtuin is afkomstig van Jac. P. Thijsse. Hij is een Nederlands schrijver, onderwijzer en natuurbeschermer uit de vorige eeuw. Hij had als eerste een ‘Heemtuin’ gemaakt, een tuin met alleen maar inheemse planten.

In de jaren na de oorlog werd door de hoge woningnood in hoog tempo begonnen met de wederopbouw van Nederland. Zo ook in Amersfoort. Om de woningnood snel en betaalbaar op te lossen, kwam systeembouw onder de aandacht.

“Het is gelukt. De vlag kan uit'', aldus Joke Tarhan en Margreeth Brouwer van Bewonersgroep Jeruzalem. Al vanaf 2015 waren Tarhan en Brouwer aan het lobbyen om de transformatie van het gebouwtje rond te krijgen. Het huisje is te zien vanaf de Hooglandseweg-Noord.

Links tegen de dijk staan drie blokken verhoogde Airey-woningen. De blokken zijn op een gemetselde plint in het dijklichaam van de voormalige Grebbeliniedijk opgenomen om het dijklichaam niet te verzwakken. Voor de bewoners levert de plint iets meer ruimte.

Het Moerasje rechts van de Hooglandsedijk was oorspronkelijk inundatiegebied van de Grebbelinie, een gebied dat onder water gezet kon worden. Op de kaart van de Gemeenteatlas van Nederland uit 1865 is het traject van de Grebbeliniedijk in rood gemarkeerd.

Met het besef dat je nu over een uniek stukje Grebbeliniedijk loopt, loop je verder over de Hooglandsedijk tot je bij Groeneveld komt. Ga links naar beneden tot het houten bruggetje. Het slootje is onderdeel van de Oude Eem.

Het moerasgebied Hooglandsedijk ligt tussen de Hooglandseweg-Noord en de Kwekersweg. Het eerste deel van het vlonderpad gaat dwars door het broek- of moerasbos. Alles in het moerasbos is nat, ondiep water met een drassige bodem waarin je tot aan je heupen in weg kan zakken.

Met het oversteken van de Kwekersweg verlaten we de wijk Jeruzalem. Met de herinrichting van het moerasgebied Hooglandsedijk in 2003 is dit stuk groen tussen de wijk Jericho en het Valleikanaal aan het stadspark toegevoegd.

De wandeling door het Moerasje eindigt op een bijzondere plek. De bankjes op de hoge bult bieden je de gelegenheid om goed naar de omgeving te kijken. Rechts stroomt het Valleikanaal. Je kunt het geluid van vallend water horen van de grote stuw een stuk terug.

De wijk Jericho is gebouwd op terrein waar ooit de Amersfoortse houtverwerkende industrie zich concentreerde. Vanaf 1800 stonden hier twee houtzaag-windmolens, De Paltrok en De Dommekracht, die later werden vervangen voor de stoomhoutzaagmolen De Dommekracht en loodsen voor houtopslag.

We staan nu bij de ijssalon van Vitelli met een bijzondere geschiedenis. In 1957 werd hier een tankstation gebouwd naar een ontwerp van gemeentearchitect Arie Jeremias van Wageningen in samenwerking met de toenmalige stedenbouwkundige Arie Rooimans. Beiden lieten zich inspireren door de Hilversumse architect Willem Dudok.

Lopend naar de Eem zien we de brug over de Eem, een belangrijke verkeersverbinding van en naar de stad. De basculebrug is een gemeentelijk monument. De pracht zit in het samengaan van brugwachtershuisje, de pyloon met het gemeentelijke stadswapen en de eenvoudig vormgegeven keermuren met natuursteen.

Het opvallende graanpakhuis ’t Spijker stond als enige direct aan het water. Daar waar dit pand ooit stond - in 2005 vanwege bouwvalligheid gesloopt - zijn al jarenlang plannen in ontwikkeling.

Je loopt verder langs de Eem richting Koppelpoort. Links staat het pand d’Eersteling, in 1904 als pakhuis gebouwd. Industrieel erfgoed aan de haven van Amersfoort met een bijzondere geschiedenis. In de voorgevel is die geschiedenis goed afleesbaar: in de middenstrook de kantoren met aan weerszijden de pakhuizen.